Noordfankrijk_Villers Bretonneux_Memorial Australien © Hauts-de-France Tourisme_Nicolas Bryant

12 herdenkingsplaatsen in Noord-Frankrijk

De regio Hauts-de-France is waarschijnlijk de regio die het meest beproefd werd door conflicten van de twee wereldoorlogen.

Maar er is ook het blijvend gevoel van internationaal broederschap. Vandaar de bijzondere opvatting rond de gedenkplicht: het delen en vieren van de waarden van vrede.

Het is niet enkel onze plicht om het offer dat deze mannen brachten te herdenken, het draagt ook bij tot duurzame vrede.

De grootste belichaming van deze diepe dankbaarheid zijn de gedenktekens die boven de slagvelden uitrijzen ter ere van soldaten uit Belgisch, Groot-Brittannië, Australië, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland en andere landen.

Ontdek enkele van deze monumenten in dit artikel:

©Noordfrankrijk, Ablain-Saint-Nazaire, Notre Dame de Lorette, Anneau de mémoire|Hauts-de-France Tourisme - Anne-Sophie Flament

Plaats #1

World Rugby Memorial aan de Chemin des Dames

Nordfrankrijk_Chemin des dames_Mémorial_Le ruban de la mémoire © Hauts-de-France Tourisme_Benoît Guilleux

Noordfrankrijk_Aisne_Le Chemin des Dames © Hauts-de-France Tourisme_Guillaume Crochez

Noordfrankrijk_Oulches-La-Vallée-Foulon_Caverne du dragon © Hauts-de-France Tourisme - Anne-Sophie Flament

Noordfrankrijk_Oulches-la-Vallée-Foulon_Caverne du Dragon © Hauts-de-France Tourisme_Ludovic Leleu

Noordfrankrijk_Aisne_Le Chemin des Dames © Hauts-de-France Tourisme_Vincent Colin

Op de Chemin des Dames in de Aisne vind je de World Rugby Memorial. Dit vrij unieke gedenkteken van Jean-Pierre-Rives, voormalig kapitein van het Franse team, werd ingehuldigd op 16 september 2017. Het is een eerbetoon aan 2 Schotten, 6 Engelsen, 44 Fransen en leden van het Franse militaire rugbyteam, allemaal spelers van hoog niveau, die op de Chemin des Dames het leven lieten.

Op amper 3 kilometer ligt het museum van de Caverne du Dragon, onder de Chemin des Dames. Oorspronkelijk was deze drakengrot een steengroeve. De Duitsers, die haar in 1915 in handen kregen, gaven haar de bijnaam ‘Drachenhöle’, vermoedelijk omdat de zeven openingen machinegeweervuur spuwden. De grot was niet zozeer een schuilplaats maar vooral een strategische locatie die tijdens de oorlog fel betwist werd. Tijdens je bezoek kom je meer te weten over de geschiedenis van de plek en het leven van de soldaten in deze grot tijdens WOI.

Plaats #2

Thiepval: het grootste Britse herdenkingsmonument ter wereld

Op 1 juli 1916 begon de Slag aan de Somme. Dit zou de dodelijkste slag in de geschiedenis van WOI worden. De eerste dag eindigde in een bloedbad en de slachting ging door tot november 1916. De identificeerbare doden werden begraven op de omliggende begraafplaatsen, maar van meer dan de helft is geen graf bekend. Daarom spreekt men over ‘de verdwenen soldaten van de Somme’. De Commonwealth War Graves Commission gaf Sir Edwin Lutyens (architect van de Londense Cenotaph) opdracht een gedenkteken voor hen te bouwen dat in 1932 werd ingehuldigd. Op de 64 stenen panelen van het monument staan de namen van de 72.316 gevallenen ‘known unto God’ of die enkel God kent (de meesten van hen Britten en Zuid-Afrikanen).

Op enkele meters afstand bevindt zich het Thiepval Museum (beheerd door de Historial de la Grande Guerre) dat een overzicht geeft van deze zeer bijzondere veldslag.

Meer informatie over het Thiepval Museum

Noordfrankrijk_Thiepval_Mémorial franco-britannique © Hauts-de-France Tourisme_Ludovic Leleu

Noordfrankrijk_Thiepval_Mémorial-franco-britannique © Hauts-de-France Tourisme_Garry Wasikowski

Noordfrankrijk_Thiepval © Hauts-de-France Tourisme_Progress Films

Plaats #3

Het Australische gedenkteken van Villiers-Bretonneux

Noordfrankrijk_Villiers-Bretonneux_Centre Sir John Monash © Hauts-de-France Tourisme_Nicolas Bryant

Noordfrankrijk_Villiers-Bretonneux_Centre Sir John Monash

Noordfrankrijk_Villiers-Bretonneux_Centre Sir John Monash_Salle de projection de photos de soldats © Hauts-de-France Tourisme_Anne-Sophie Flament

In april 1918 werd het stadje Villers-Bretonneux, niet ver van Amiens en één van de belangrijkste strategische punten aan het front, bedreigd door het Duitse leger. De val ervan zou de vijandelijke troepen in staat hebben gesteld de regio te controleren en op te rukken naar Parijs en… de overwinning. Duizenden Australische soldaten kregen de taak om de Britse troepen te helpen deze plaats te heroveren. Aan de vooravond van 25 april (ANZAC Day) heroverden de Australiërs de stad en sneuvelden 1.200 soldaten.

De Australian National Memorial in Villers-Bretonneux eert de namen van 11.000 Australische soldaten die tijdens WOI voor Frankrijk stierven.

Het Sir John Monash Centre, ingehuldigd in 2018, bezit heel wat beeldmateriaal en voorwerpen die je meenemen in de voetsporen van de Australische soldaten tijdens WOI. Het toont je de kern van het conflict en de grootsheid van het offer dat deze mannen, die ver van hun thuisland stierven in naam van de vrijheid, brachten.

Ontdek de Australian National Memorial

Plaats #4

De bronzen kariboe van Beaumont Hamel

Tijdens WOI was Newfoundland Brits gebied. Op 1 juli 1916, tijdens de Slag aan de Somme, kwamen 710 Newfoundlanders om het leven. Ter ere van hen werden 6 bronzen beelden gegoten door de Britse beeldhouwer Basil Gotto. Vier daarvan staan in Frankrijk, één in België en één in St Jean, de hoofdstad van Newfoundland. Ze stellen een kariboe voor, het embleem dat de soldaten op hun uniform droegen.

Het monument staat in de richting die de soldaten uitgingen tijdens de aanval. Aan de voet ervan staan de namen van de Newfoundlanders die in WOI zijn omgekomen en waarvan geen graf bekend is.

Het park beslaat 39 hectare en werd ingehuldigd in 1925. Het is een van de best bewaarde slagvelden aan de Somme. Het terrein draagt nog steeds de littekens van de bombardementen en de loopgraven zijn er nog zichtbaar.

Meer informatie over de bronzen kariboe

Noordfrankrijk_Beaumont-Hamel_Tranchées © Hauts-de-France Tourisme_Guillaume Crochez

Noordfrankrijk_Beaumont-Hamel_Statue du Caribou © Somme Tourisme_D.Bojda

Noordfrankrijk_Beaumont-Hamel_Mémorial Terre Neuvien © Somme Tourisme - A. C.

Noordfrankrijk_Beaumont-Hamel_Mémorial Terre Neuve © Hauts-de-France Tourisme _ Nicolas Bryant

Plaats #5

Delville Wood Memorial om de Slag van Devillebos nooit te vergeten

Op 14 juli 1916 werden in het hart van Delvillebos meer dan 3.000 soldaten van de Zuid-Afrikaanse Brigade een van de zwaarste gevechten aan de Somme ingestuurd. Ze kwamen tegenover bijna 7.000 Duitsers te staan. Ze moesten ‘hoe dan ook’ het bos heroveren op de vijandelijke troepen. Ze streden in de regen en modder onder onophoudelijk artillerievuur. Het was een echte hel.

De Zuid-Afrikaanse soldaten kwamen als winnaar uit de strijd, maar ten koste van vele doden: van de 3.155 soldaten die de strijd aanvatten, werden er 1.080 gedood en 1.735 gewond.

De South African National Memorial in Delvillebos in Longueval werd gebouwd ter ere van het offer dat de Zuid-Afrikaanse troepen er brachten in WOI. Naast het monument staat een museum waar je meer te weten komt over de rol van Zuid-Afrika in WOI en WOII en de verschillende conflicten in de Koude Oorlog. Op een steenworp afstand ligt Delville Wood Cemetery, de derde grootste Britse begraafplaats op de slagvelden van de Somme, waar de nagedachtenis van 5.521 mannen wordt geëerd.

Breng hulde aan de Zuid-Afrikaanse soldaten in Longueval

Plaats #6

Het oorlogsmonument van Longueval eert de Nieuw-Zeelandse soldaten

Dit monument is gewijd aan de Nieuw-Zeelandse Divisie. Het staat op de plaats waar op 15 september 1916 de Slag bij Flers werd uitgevochten, een succesvolle aanval van de Nieuw-Zeelanders tijdens de eerste slag aan de Somme.

Het gedenkteken bestaat uit een basis met trappen en een enorme witte zuil met panelen aan elke kant. Onderaan het voorste paneel staat een tekening van een Maoribeeld met daaromheen de woorden “New Zealand” en een varenblad waaronder de woorden “From the uttermost ends of the earth” staan gegraveerd. Het is een aangrijpende herinnering aan de opoffering van deze mannen, die zo ver van huis waren.

Breng hulde aan de Nieuw-Zeelandse soldaten in Longueval

Plaats #7

Belleaubos om hulde te brengen aan de moedige Amerikaanse soldaten

Op 27 mei 1918 stuurden de Duitsers een groot offensief vanaf de Chemin des Dames. De Franse troepen werden overweldigd en voelden de nederlaag naderen toen de Duitsers Château Thierry, op slechts 40 kilometer van Parijs, innamen. Hun opmars moest dringend worden gestopt. De Fransen riepen toen de hulp in van de American Expeditionary Forces. Dit was de eerste keer dat deze troepen bij het conflict werden betrokken. Tijdens de slag bij Belleaubos namen de Amerikaanse troepen de positie van het bos in. Dit markeert het begin van de Duitse terugtocht. Hoewel ze wonnen, was de slag bijzonder bloedig en bleef het de dodelijkste in de Amerikaanse militaire geschiedenis tot WOII.

Om deze mannen te eren, werd een begraafplaats met 2.289 graven en een gedenkkapel opgericht, waarin de namen van 1.060 soldaten zonder bekend graf zijn gegraveerd. Het monument werd in 1921 door het Amerikaanse Congres aangeduid als een van de acht permanente begraafplaatsen uit WOI op buitenlandse bodem. Het wordt beheerd door de American Battle Monuments Commission (ABMC).

Als je geïnteresseerd bent in de Amerikaanse geschiedenis, moet je zeker ook een bezoek brengen aan Cote 204 Memorial en bezoekerscentrum in Château-Thierry. Het vertelt het verhaal van de Amerikaanse troepen tijdens WOI in Frankrijk en in de regio Aisne.

Op een uur rijden ten noorden van Château Thierry viert het Frans-Amerikaanse museum in Château de Blérancourt de vriendschap tussen Frankrijk en de VS. Ook het verhaal van Anne Morgan en haar ‘American Committee for Devastated France’ wordt er verteld, dat tijdens en na de oorlog een enorme steun betekende voor de plaatselijke bevolking.

Breng hulde aan de Amerikaanse soldaten in Belleaubos

Plaats #8

De Welshe rode draak van Mametz

Noordfrankrijk_Somme_Dragon de Mametz © Somme Tourisme_Samuel Crampon

De 38th Welsh Division Memorial staat in het bos van Mametz, nabij de stad Albert.

Dit prachtige monument, gemaakt door David Peterson uit Carmarthen, herdenkt de Welsh die sneuvelden in de Slag om het bos van Mametz in juli 1916, tijdens de Eerste Slag aan de Somme. Tussen 7 en 12 juli 1916 vocht de 38th Welsh Division heldhaftig om het bos te heroveren op de Duitse troepen. Ze hadden uiteindelijk succes, maar telden meer dan 4.000 slachtoffers.

Het op 11 juli 1987 onthulde monument stelt een rode draak voor, het symbool van Wales. De draak kijkt naar het bos en verplettert prikkeldraad met zijn klauwen.

Meer informatie over de 38th Welsh Division

Plaats #9

De begraafplaats van Étaples om te rouwen en nooit te vergeten

De militaire begraafplaats werd aangelegd op de plaats van het Britse militaire kamp uit WOI.

Van 1915 tot 1918 verbleven naar schatting twee miljoen mannen en vrouwen in het opleidingskamp en de ziekenhuizen. Op het hoogtepunt van zijn bestaan verbleven naar schatting 100.000 mensen van alle nationaliteiten permanent in het kamp: Engelsen, Ieren, Canadezen, Nieuw-Zeelanders, Indiërs, Zuid-Afrikanen, Duitsers, Chinezen, Belgen en vele anderen.

De begraafplaats werd ontworpen door architect Sir Edwin Lutyens en bevat de graven van bijna 11.400 mensen die vochten in WOI maar ook in WOII.

De uitgestrekte, stille en majestueuze plek nodigt uit tot herdenking.

Bezoek de militaire begraafplaats van Étaples

Noordfrankrijk_Etaples_Cimetière militaire britannique © Hauts-de-France Tourisme_Benoît Bremer

Plaats #10

Wellington Quarry herdenkt een keerpunt in de oorlog

Eind 1916 dreigde de slag om Arras. De strategie was een afleiding creëren, om de aanval van de Franse troepen op de Chemin des Dames, meer ten zuiden van de frontlijn, te doen slagen.

De New Zealand Tunnellers Company werd belast met de aanleg van een ondergronds netwerk van ongeveer 20 kilometer, dat de reeds bestaande groeven onder de stad Arras met elkaar verbond.

Op 9 april 1917, de dag voor de aanval, maakten 24.000 soldaten zich klaar voor de aanval in de steengroeven, 20 meter onder de grond. De slag om Arras duurde 39 dagen en leidde tot honderdduizenden gesneuvelden.

Ga op ontdekking in de Wellington Quarry

Plaats #11

Mémorial de l’Armistice: een brok geschiedenis

Deze iconische plek symboliseert voor altijd het einde van WOI.

Maarschalk Foch ontving op 11 november om 2.15 uur een Duitse delegatie in de beroemde treinwagon. Om 5.15 uur werd de wapenstilstand getekend.

De treinwagon staat symbool voor het einde van de ene hel en het begin van een andere. Op 22 juni 1940 tekenden de Fransen hun overgave aan Hitler in dezelfde wagon. De dictator eiste dat deze naar Duitsland zou worden gebracht en dat de elementen van de open plek in het bos, met uitzondering van het standbeeld van Foch, zouden worden vernietigd.

Aan het monument van Compiègne vind je een volledig gerenoveerd museum over het verloop van de oorlog. Je vindt er verder ook een exacte replica van de beroemde treinwagon en originele voorwerpen die werden gebruikt tijdens de ondertekening van de Duitse overgave.

Jaarlijks wordt er op 11 november een grote nationale herdenking gehouden.

Een rit door de geschiedenis met de ‘Le wagon de l’Armistice’

Noordfrankrijk_Compiègne_Wagon de l’Armistice Rethondes © Hauts-de-France Tourisme_Ludovic Leleu

Plaats #12

De CWGC Experience

De CWGC Experience is een unieke nieuwe attractie in Beaurains, nabij Arras. Het bezoekerscentrum werpt een licht op het opmerkelijke werk van de CWGC, de organisatie die zorgt voor de herdenking van de oorlogsslachtoffers. Bezoekers krijgen een kijkje achter de schermen en ontdekken het werk dat nodig is om de slachtoffers van het Gemenebest uit WOI en WOII te herdenken.

Het bezoek toont je elk aspect van het werk dat de organisatie verricht: van hoe onbekende soldaten worden geïdentificeerd en met militaire eer worden herbegraven, tot het werk van bekwame ambachtslieden die ’s werelds meest indrukwekkende en herkenbare oorlogsmonumenten en gedenktekens onderhouden (tuinmannen, steenhouwers, …). De CWGC Experience is niet te missen tijdens je tocht langs de slagvelden van het Westelijk front.

Breng een bezoek achter de schermen bij CWGC